Pleurodeza / Palijativna Metoda

Pleuralni prostor između parijetalne i visceralne pleure obično sadrži oko 50 ml pleuralne tečnosti. U patološkim stanjima, kao što su pneumotoraks ili pleuralni izliv, u pleuralnom prostoru se može nakupiti vazduh ili višak tečnosti. Svako stanje koje uzrokuje nakupljanje tečnosti u pleuralnoj šupljini kao što su srčana insuficijencija, upala pluća, tuberkuloza, rak, bolesti jetre i bubrega i zapaljenje pankreasa, može zahtevati izvođenje pleurodeze kao medicinskog postupka.

Pleurodeza se koristi za lečenje određenih stanja pluća i plućne maramice (pleure). Cilj ove procedure je da se spoje dva sloja pleure – tanka opna koja oblaže pluća i unutrašnjost grudnog koša – kako bi se sprečilo nakupljanje tečnosti ili vazduha u tom prostoru. Ovaj oblik pleuralne hirurgije ima za cilj olakšavanje disanja i poboljšanju kvaliteta života pacijenata sa određenim hroničnim ili ozbiljnim stanjima.

U zavisnosti od uzroka problema i opšteg stanja pacijenta, pleurodeza se može izvesti na različite načine. U praksi se primenjuju:

- Hemijska pleurodeza: Procedura koja se izvodi umetanjem sklerozantnog sredstva u pleuralnu šupljinu preko grudnog koša. Lek koji se koristi dovodi do toga da pleuralne površine postanu lepljive i međusobno se vezuju, čime se zatvara pleuralni prostor.

- Hirurška pleurodeza: Procedura koja se vrši primenom medicinske torakoskopije, video-potpomognute torakoskopije (VATS) ili otvorene torakotomije. U okviru ove procedure sklerozant se postavlja u pleuralnu šupljinu ili se mehanička abrazija (koja se naziva i suva abrazija) postiže dreniranjem pleuralne tečnosti pomoću tunelskog katetera (izaziva pleurodezu bez davanja skleroznog sredstva).

- VATS: Procedura koja ima najniže stope komplikacija i ujedno je i najčešće primenjivana metoda kojom se sprečava maligni pleuralni izliv.

Palijativna metoda lečenja zloćudnih stanja zahteva primenu pleurodeze sa ciljem sprečavanja ponavljanja pneumotoraksa koji nastaje usled prisustva vazduha u pleuralnom prostoru. Takođe, ovakav pristup lečenju se primenjuje kako bi se sprečio pleuralni izliv kod malignih bolesti, a koje se javlja kao posledica karcinoma pluća, ali i olakšala stanja kao što su bol u grudima i kašalj, otežano disanje i sl.

- Pneumotoraks nastaje često ili se ne može kontrolisati drugim metodama;

- Pleuralni izliv ne može biti trajno odstranjen drenažom;

- Postoji potreba za poboljšanjem kvaliteta života, posebno kod pacijenata sa uznapredovalim malignitetima.

Priprema pacijenta za ovu proceduru je, kao i kod svake medicinske procedure, veoma važna. Pre intervencije, lekar sprovodi detaljnu procenu zdravstvenog stanja pacijenta, uključujući analizu snimaka pluća (RTG ili CT), laboratorijskih rezultata i opšteg kliničkog stanja.

Sama priprema obično uključuje postavljanje torakalnog drena, što omogućava evakuaciju tečnosti ili vazduha iz pleuralnog prostora. Ovo stvara optimalne uslove za efikasno izvođenje pleurodeze. Tokom ovog procesa, pacijent može dobiti lokalnu anesteziju ili sedaciju kako bi se smanjila nelagodnost. Pre same intervencije, lekar proverava položaj torakalnog drena putem rendgenskog snimka kako bi potvrdio adekvatno postavljanje.

Imajući u vidu da se procedura može izvesti hemijskim ili hirurškim putem, razlikuje se i način njenog izvođenja.

Kod hemijske pleurodeze, kroz torakalni dren se uvodi supstanca, poput sterilnog talka ili doksiciklina, koja izaziva inflamatorni proces u pleuralnom prostoru. Ovaj proces dovodi do spajanja pleuralnih slojeva i zatvaranja prostora gde se tečnost ili vazduh nakupljaju. Nakon primene supstance, pacijent se postavlja u različite položaje kako bi se obezbedilo ravnomerno raspoređivanje leka unutar pleuralnog prostora. Tokom procedure, pažljivo se prati reakcija pacijenta, uključujući vitalne parametre i eventualnu pojavu bola ili drugih simptoma.

Sa druge strane, hirurška pleurodeza, izvodi se tokom torakoskopije i uključuje direktnu aplikaciju supstance ili mehaničku iritaciju pleure. Ovaj metod se češće koristi kod pacijenata sa složenijim slučajevima, kao što su recidivirajući pneumotoraks ili pleuralni izliv koji se ne može kontrolisati hemijskim metodama.

Nakon završetka procedure, pacijent ostaje pod medicinskim nadzorom kako bi se obezbedilo pravilno funkcionisanje torakalnog drena i pratila pojava eventualnih komplikacija, poput bola, groznice ili respiratornih problema. Drenažna cev se obično uklanja nekoliko dana nakon što se potvrdi da je pleuralni prostor uspešno zatvoren. Pleurodeza, iako invazivna procedura, pruža trajno olakšanje mnogim pacijentima i predstavlja standardnu terapijsku opciju u tretmanu određenih stanja pluća i pleure.

Nakon procedure, pacijent ostaje pod nadzorom nekoliko sati ili dana, u zavisnosti od sprovedene metode pleurodeze. Iako se drenažna cev često ostavlja nekoliko dana u telu, većina pacijenata se vraća svakodnevnim aktivnostima u roku od nekoliko dana.

Pleurodeza je često terapijski izbor pacijenata sa uznapredovalim malignitetima koji uzrokuju pleuralni izliv. Naime, kod pacijenata sa dijagnostikovanim tumorom i identifikovanim ponavljajućim pleuralnim izlivima, ova metoda lečenja može biti primenjena kao dugotrajno rešenje jer se njome sprečava ponovno nakupljanje tečnosti u pleuralnom prostoru. Time se istovremeno smanjuje potreba za ponovljenim procedurama drenaže. U ovakvim situacijama, hemijska pleurodeza beleži stopu uspeha od 70 – 90%, efikasna je, relativno bezbedna i dobro podnošljiva procedura, čak i kod pacijenata oslabljenog opšteg zdravstvenog stanja.

U kontekstu palijativne nege, pleurodeza doprinosi očuvanju preostalog kvaliteta života, omogućavajući pacijentima da lakše dišu i bolje podnose svakodnevne aktivnosti. Upravo zbog ovih prednosti, pleurodeza je postala standardni terapijski izbor kod malignih pleuralnih izliva, pružajući olakšanje i stabilizaciju stanja kod onkoloških pacijenata.